تحلیل عوامل مؤثر بر هم‌گرایی تجاری ایران با بلوک‌های منطقه‌ای منتخب (کاربرد یک مدل جاذبه)

چکیده طولانی شدن فرآیند جهانی شدن، کشورهایی را که خواهان تحقق آزادسازی در آن قالب نبودند بر آن داشت تا به منطقه‌گرایی به‌عنوان راه‌حلی برای تجارت خارجی خود روی آورند، زیرا آزادسازی به شیوه منطقه­گرایی کم‌هزینه­تر و قابل دسترس­تر از طریق جهانی شدن است. مطالعه حاضر به دنبال تحلیل عوامل مؤثر بر هم‌گرایی اقتصادی ایران با گروه‌های منطقه‌ای EU،  D8، OIC، ECO، GCC و ASEAN با استفاده از داده­های تلفیقی دوره 2009-1995 مبتنی‌بر رویکرد پانل پویا و به‌کارگیری روش GMM است. برای توضیح تجارت متقابل بین ایران و کشورهای طرف تجاری با بازبینی مطالعات جدید انجام شده با تصریح جدیدی مدل جاذبه مورد استفاده قرار گرفته ­است. براساس یافته­های پژوهش جریان تجاری ایران از فرضیه لیندر (Linder) مبنی‌بر وجود رابطه مثبت بین تجارت متقابل و هم‌گرایی درآمدها پیروی می‌کند. همچنین نتایج برآورد مدل نشان می­دهد، اندازه اقتصادی، درآمد سرانه و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی آثار معنادار، مستقیم و مسافت اثر معنادار، اما معکوس بر جریان تجاری ایران با بلوک­های منطقه­ای مورد بررسی دارد.